YUSUFÇELİK

İlk ATM

Günlük rutinimizde en çok kullandığımız teknolojiler hangisi desek, akla cep telefonu ve bilgisayar ikilisi gelir ilk olarak.

Bu ikili haber okunabilen bir gazete, sinema izlenebilen bir televizyon, randevu planlayan bir asistan, hastane, nüfus ve vatandaşlık işlerini yerine getiren devlet memuru ve günlük birçok sektöre ait işlemlerimizi yerine getiren çoklu özelliğe sahip bir araç.

Peki, üçüncüsü ne derseniz ben ATM derim.

Açılımı automated teller machine, Türkçe otomatik vezne makinesi anlamına geliyor.

Para yatırma, para çekme işlemlerini gerçekleştirdiğimiz, mahalle ve sokak aralarında sıkça gördüğümüz ATM’lerin bugün kullanıma başlanmasının 57. yıl dönümü. Londra'daki Barclays Bankasının Enfield Şubesinde hizmete giren ilk ATM'den 27 Haziran 1967 Salı günü ilk para çekildi. Madeni 1'likler halinde 5 sterlin çekildi.

27 Haziran 1967'de yapılan ilk ATM açılışı 

Londra'da kullanıma giren ATM, 2010’da 84 yaşında hayatını kaybeden John Shepherd Barron tarafından icat edildi. Barclays Bankası çalışanlarından Barron, kendi anlatımına göre bir cumartesi günü bankaya 1 dakika geç kalarak para çekmeyi başaramamış ve bu olay kafasında "her zaman hizmet verecek bir para çekme aygıtı" fikrinin oluşmasına neden oldu.

İlerleyen aylarda bankanın genel müdürü ile bir öğle yemeğine çıkarak fikrini sunmuş ve kabul ettirdi ama proje bankaya ait olduğu için bugün dünyada kullanımdaki 3,2 milyon ATM'nin fikir babası Barron, bu icadından maddi bir gelir elde edemedi. Yıllar sonra ATM'den maddi olarak kazandığı tek şeyin genel müdür ile yediği o öğle yemeği olduğunu belirtti.

Barclays'in, Enfield kasabasında ATM'yi kullanıma sunmasından 9 gün sonra bir İsveç bankası Nixdorf, bugün hala birçok Avrupa dilinde ATM yerine kullanılan “Bankomat” ismi ile ATM hizmetini başlattı. 1970 yılına gelindiğinde İngiliz mühendis James Goodfellow, tüm ATM kartlarıyla ilişkilendirilebilecek PIN (Personal Identification Number) kodunu icat etti.

1 Temmuz 1970'te İsveç'te kullanılmaya başlayan bankomat

Aslında ATM'nin temelini oluşturan "Bankograf" isimli cihaz 1930'ların sonunda Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) Luther Smijian tarafından bulundu. Para çekilemeyen ama bozuk para ve banknotla para yatırılabilen bu makine City Bank of New York tarafından 6 ay kullanıldı ancak talep olmayınca proje ortadan kaldırıldı.

Türkiye’de ilk ATM hizmeti 1987’de

Gelelim Türkiye’ye.

Türkiye'deki ilk ATM ise Türkiye İş Bankası tarafından 25 Aralık 1987’de Ankara'da hizmete sunuldu.

Ayrıca, 2023’te kamu bankaları Türkiye'nin ATM Merkezi (TAM) ile ortak ATM’de birleştirildi. TAM, günümüzde 5 bin 200 ATM ile Türkiye'nin 81 ilinde hizmet veren bir sistem haline geldi. Sayının Türkiye genelinde 19 bine çıkarılması hedefleniyor.

TAM da olması gereken bu olsa gerek.